ФОРМИРАЊЕТО НА АРМ -
1992 ГОДИНА И ФУНКЦИОНИРАЊЕТО НА САМИТЕ ПОЧЕТОЦИ
Повозрасните уште го паметат тоа време – време кога заминуваше тогашната Југословенска народна армија, а се градеше Армијата на Република Македонија. Деновите тогаш беа долги, а ноќите уште подолги. Секој ден се случуваше нешто ново, секој настан беше за паметење. Кога денес пионерите на македонската армија евоцираат спомени од тоа време, тоа го доживуваат со носталгија: поради времето што неповратно замина и поради предизвикот на времето што допрва доаѓаше, а чии први страници ги испишуваа токму тие.
Во првите денови на сега веќе далечната 1992 година пионерите на Армијата на Република Македонија беа исправени пред многу енигми, но работеа со исклучителен ентузијазам, со свест дека создаваат нешто ново, нешто што одамна го немало на нашите простори: македонска армија, за
што се залагаа и се бореа многу претходни поколенија. Јануари 1992 година, датум кој во секој
случај ќе остане забележан во историјата како прв месец на првата година по референдумот
за осамостојување на Република Македонија, септември 1991 година. Тогаш се правеа првите чекори од примената на тукушто донесениот Устав (на 17 ноември 1991 година), според кој Македонија е суверена, самостојна, демократска и социјална држава, а одбраната на државата се организира со сопствени вооружени сили. Тоа е време кога во Македонија ЈНА сe уште се наоѓа по караулите и касарните низ земјата, но и време кога се подготвува првиот македонски Закон за одбрана, кога единиците на Територијалната одбрана, како и многу македонски офицери и подофицери лоцирани во Македонија се подготвуваа за преземање на караулите и на касарните, за создавање македонска армија.
ДАТУМИ ЗА ПАМЕТЕЊЕВо тој јануари пред дваесет години во касарните и караулите низ Македонија вриеше како во котел. Припадниците на ЈНА веќе прибираа што можат да однесат со себе, а голем број македонски старешини се осмелуваа нешто да затскријат, да остават за идната македонска армија. Определбата на државното раководство и на македонскиот прв повеќепартиски парламент, формиран една година пред тоа,беше мирно разијдување од тогашната југословенска заедница, без војна, без човечки и материјални загуби и со договор за иселување на некогашната ЈНА. Требаше многу ум и разум за да се обмисли сето тоа и практично на теренот да се реализира.Но, ништо не беше така лесно и едноставно. Тоа беа моменти кога во Собранието на РМ се најде предлогот за донесување на Законот за одбрана, со што се удрени темелите на идната македонска армија, но и време кога на територијата на поранешна Југославија се испишуваа најкрвавите страници по нејзиниот распад и кога требаше само искра за пламенот на војната да се распламти и кај нас.
Во тие моменти, припадниците на тогаш ната Територијална одбрана, врз кои падна главниот товар во процесот на создавањето на македонската армија и воспоставувањето контрола врз границата, а со тоа и на целата нејзина територија, покажаа завидна умешност и храброст да им се оддолее на заканите, притисоците и искушенијата на патот на остварувањето на многувековниот сон на македонскиот народ, да се биде свој на своето. Токму тие, покрај старешините од караулите и касарните со определба да останат на старите огништа и да бидат дел од новата македонска армија, имаа клучна улога во постапното прибирање на оружје за новото време и во мирното преземање на касарните и на караулите што ќе се случи идните месеци,односно во март, април и мај 1992 година. Ќе остане запишано и тоа дека во јануари1992-та година, во времето додека единиците на Територијалната одбрана се подготвуваа за преземање на караулите, во Македонија се лобираше за враќање на старешини од македонско потекло од тогашните југословенски републики, а веќе не се испраќаа ни регрути во касарните надвор од Републиката.Настаните се нижеа како на филмска лента. Мозаикот се градеше камче по камче. Преовладуваше разумот пред избликот на срцето. Сите беа свесни дека испишуваат нови страници во историјата на Македонија. Младата држава, формирана за време на АСНОМ 1944-та година, сега конечно функционира со сопствен парламент, со сопствена влада..., а се зацртани и контурите на сопствени безбедносни сили.
ПРВИ НИКУЛЦИУште при првите чекори на младата држава се кршат многу дотогашни табуа. Прво, на 4 јануари, Владата на Република Македонија донесе одлука со која 7 Јануари – првиот ден Божик, се прогласува за неработен ден. Ова е прв пат во Македонија верски празник да биде прогласен за неработен. Во тој прв јануари по осамостојувањето на Република Македонија се случија и работи коишто оставија длабоки траги. Така на 11 јануари 1992 година беше одржан референдум за автономија на Албанците во западниот дел од Македонија и за прогласување на таканаречената Илирида. Референдумот и резултатите од референдумот биле прогласени за нелегални од страна на македонските власти.
„Во тие мартовски денови, се сеќава пензионираниот генерал Ѓорѓи Каракутовски, тогашен командант на обласниот штаб на ТО на Куманово и непосреден учесник на тие драматични збиднувања, веќе се знаеше дека припадниците на тогашната ЈНА ќе заминат од нашите простори. Се чекаше само денот кога тоа навистина ќе се случи. Забрзано се подготвувавме за преземање и обезбедување на државните граници.
Иако Македонија остана последното парче од поранешниот ју-простор каде се
настојуваше тоа прашање да се реши по мирен пат, сепак беа присутни притисоци,па и закани дека ЈНА од Македонија ќе направи втора Хрватска, дека таа оди да се врати наскоро и слично. Всушност, сите
бевме свесни за тоа дека таа оди на пат без враќање и тоа јасно им го кажавме“.Неколку дена потоа, на 15 јануари, младата македонска држава доби големо признание од Арбитражната комисија на Европската заедница на чело со претседателот Робер Бадинтер. Бадинтеровата
комисија во својот извештај соопшти дека се исполнети сите услови за меѓународно признавање на Словенија и на Македонија.Република Македонија беше примена на 8 април 1993 година како 181 полноправна членка на Обединетите нации. Оттогаш поминаа 18 години, а Република Македонија
сe уште се третира во Обединетите нации како „поранешна“. Истиот ден, на 15 јануари, Владата на Бугарија ја призна Македонија за суверена и независна држава. Република Бугарија беше првата држава која ја призна државноста на Македонија. По неа следуваа Турција, Словенија, Хрватска, Русија како дел од државите со кои до денес воспоставивме дипломатски односи.
Од другите позначајни настани ја одвојуваме и посетата на тогашниот претседател на Република Македонија, Киро Глигоров, на 26 јануари 1992 година на САД и Канада.Тоа беше прва работна посета на Глигоров во САД и Канада. Во изминатите 20 години, во месецот јануари, се случија многу други значајни настани. Овојпат бележиме само еден, за жал трагичен настан, што се случи на 12 јануари 2008 година. Тогаш Македонија ги даде првите жртви на нашите воини и амбасадори на мирот во светот. Имено, на тој ден се случи трагичната хеликоптерска несреќа кај Катлановско Блаце во која животот го загубија 11 припадници на Армијата на Република Македонија при нивното враќање од мисијата АЛТЕА во Босна и Херцеговина. Кога денес, по дваесет за нас долги, а историски гледано куси, но пресудни години, се потсетуваме на тоа време, како по малку да нe фаќа носталгија. Веројатно денес нема човек кој не се запрашал барем еднаш: дали можеше да биде поинаку? Но гледано од тогашен аспект, од тоа какви сe табуа требаше да се надминат, какви сфаќања да се надминат за да се почне да се размислува европски и да заживее демократијата и плурализмот, тоа несомнено беа крупни,историски чекори. Со кој било аршин мерени, тие донесоа пресвртница и, во вистинската смисла на зборот, остварување на многувековниот сон за македонска држава и државност.
Продолжува ... 
