Купувајќи оружје, бетонираме сојузништва со моќни држави
Поради немање пари, Македонија досега главно добиваше донации на оружје и воена опрема - тенкови од Бугарија, хеликоптери од Украина, теренски возила од Германија. Најмногу оружје купувавме од Украина, тенкови, хеликоптери и авиони, и тоа за време на воената 2001, а направивме и стратегиско партнерство со Израел за модернизација на воздухопловите и за центар за обука на пилоти. Доколку ресурсите ни овозможат да купуваме повеќе оружје и воена опрема, освен од моќните земји на НАТО, пред сѐ Германија и Британија, Македонија треба да набавува и од Кина и Русија
МОДЕРНИЗАЦИЈА НА АРМ ИЛИ ДРЖАВНА СТРАТЕГИЈА
Македонија треба да купи транспортен авион за трупите што одат на мисии во странство, хеликоптери за транспорт и за специјалните единици, нови џипови за командосите и да обезбеди дигитална опрема за пешадијата за проектот „Војник на 21 век“. Ова го посочуваат експерти, кои додаваат дека кога ќе пазариме оружје треба да се гледаат квалитетот, цената, но и државата од која се купува. Практично со земјата од која би купиле оружје сме на пат да воспоставиме поблиски односи и да ја имаме за поддржувач.
Токму на ваков начин Грција со години „купува“ сојузништва од Франција, Германија, па и Русија. Овие држави, од кои дузина се членки на Европската Унија, во текот на последните две години на Грција ѝ продале оружје за повеќе од една милијарда евра. Оваа набавка ѝ помогна на Атина полесно да го добие првиот спасувачки пакет вреден 110 милијарди евра, како и она за што сѐ повеќе се зборува, а тоа е француската политичка наклонетост околу спорот за името со Македонија.
Во досегашната историја на АРМ, Македонија главно добиваше донации на оружје и опрема. Во почетокот тоа беа стотината тенкови Т-55 од Бугарија, а таква е и донацијата на теренските возила од Германија. Од Чешка се купени школските авиони „злин“. За потребите на АРМ за време на конфликтот од 2001 година купени се 34 тенка - Т-72 од Украина, а претходно се набавени и хеликоптери Ми-24, како и четири авиони „сухои 25“, исто така од Украина. АРМ склучи и договор за модернизирање на хеликоптерите со израелската компанија „Елбит“. Воената соработка со Израел треба да продолжи и со воено-пилотската академија.
Експертите нагласуваат дека доколку ограничените финансиски ресурси ни овозможат во иднина да купуваме повеќе оружје и опрема за потребите на АРМ, освен кон моќните земји на Алијансата, кои можат да бидат на наша страна во отворените политички спорови - како што се Германија и Британија, на пример, на чија наклонетост можеме да се надеваме, Македонија треба да купува оружје и воена опрема и од Кина и Русија, кои стануваат сѐ помоќни играчи на глобалната геополитичка сцена.
Купопродажната цена не е секогаш фактор
- Кога една земја купува оружје во поголем обем и вредност, нормално е да добие и воена и политичка наклонетост од оној од кого се набавува - тврди пензионираниот полковник Благоја Марковски.
Аналитичарот смета дека самата економска зделка за ваква набавка е природен спој што на долг рок ги врзува на пример македонската армија, државата од една и од друга страна, одбранбената индустрија од државата од која ќе одлучиме да ги набавиме средствата кои нам ни се потребни.
- Самиот договор за набавка на воени средства подразбира и долгогодишен анекс-договор за нивен сервис. Потребни се и одредени клаузули, кои ќе обезбедат соодветно образование на кадарот што ќе го користи ова оружје, како на пример фактот дека е потребна соодветна обука на воените лица што ќе ги употребуваат новите средства. Оттука се воспоставува рамка за поголема соработка и доверба. Затоа лесно може да се заклучи дека купувањето на овие средства ги зацврстува и пријателските односи меѓу земјите - вели Марковски.
Повеќе пари за АРМ
Марковски објаснува дека во согласност со своите поставени планови, АРМ се движи напред, но сепак потребни се повеќе пари за да ги исполнува своите цели.
- За жал, многу голем дел од опремата се добива со донации. Средствата што се донираат не се секогаш современи, туку има и случаи кога странските држави ни даваат нешто што веќе самите не сакаат да го користат. Тоа дури и психолошки влијае врз војниците. Токму затоа мораме да собереме сили за постојано да се модернизираме - додава Марковски.
Тој смета дека армијата денес е повеќе концентрирана на активности од второстепена важност, како на учеството во странски мисии, односно вклучувањето во борбата против глобалниот тероризам.
- Првостепената задача на АРМ е одбрана на земјата од евентуална агресија. Занемарувањето на оваа обврска може скапо да нѐ чини и можеби треба малку да бидеме загрижени, иако шансите во скоро време навистина да се случи такво нешто се мали - заклучува Марковски.
ПЛАНОВИ
- Ако се обидеме да дефинираме во кој правец сакаме да ни се движи државата, лесно ќе одредиме каде треба да „маршира“ АРМ, а според тоа и лесно ќе заклучиме од која земја и какво оружје нам ни е потребно да купиме - вели универзитетскиот професор Методи Хаџијанев.
Тој истакнува дека ако се движиме кон НАТО, логично е нашето оружје да го купиме од најмоќните држави во оваа алијанса, бидејќи тоа би било компатибилно со нашата државна стратегија.
- Сепак, Македонија мора да размислува паметно во оваа насока и мораме да имаме план Б, ако би набавиле нови воени средства во иднина - вели Хаџијанев. Професорот смета дека, иако имаме аспирации да се приклучиме кон НАТО, во иднина може да имаме многу повеќе пречки отколку што сме ги имале со Грција до сега.
- Кој нам ни гарантира дека во иднина можеби Бугарија нема да се позиционира себеси со свои барања за ние да влеземе во НАТО. Што ако тие би сакале да се одречеме од нашиот јазик и народ? Дали ние по секоја цена би се одрекле и од народот и јазикот и од името на државата само да се приклучиме во сојузот, чија реална моќ рака на срце опаѓа на меѓународен план - вели професорот.
Тогаш, вели соговорникот, водејќи се по оваа логика, можеби треба да размислиме дали не е подобро оружјето да го купиме од Израел, Русија или, пак, од Кина.
Според него, ако знаеме кои ни се најголемите безбедносни закани по државноста, тогаш лесно би знаеле што би требало Македонија да набави.
- Сметам дека нам ни недостигаат борбени возила од сите типови, кои нам ќе ни обезбедат ефективно спроведување на нашата одбранбена доктрина. Овие возила треба да се мобилни, да користат силен прецизен оган и да се лесно адаптибилни за сите намени. Треба да купиме неколку различни класи хеликоптери за најразлични потреби, пред сѐ за транспорт и за уништување на земјени цели и оклопни возила - вели Хаџијанев.
Малку од буџетот на АРМ се троши за модернизација
Експертите објаснуваат дека сепак малку од парите што ги доби АРМ за 2012 година ќе се потрошат за нова и модерна воена опрема и обука.
Од вкупно 100 милиони евра, колку што доби одбраната, дури 85,6 милиони евра ќе се потрошат на оперативни расходи за вработените во Министерството. Што значи дека во најголем дел вишокот пари наредната година, за разлика од годинава што изминува, ќе се трошат за плати, придонеси и други надоместоци, административни трошоци за струја, вода, парно, за гориво и за поправка на службените возила и тн.
На четирите проекти, односно потпрограми наведени во образложението на буџетот за идната година, Министерството за одбрана ќе потроши само 11,8 милиони евра, или нешто повеќе од 10 отсто од својот вкупен буџет.
Се работи за програмата за модернизација на Министерството, која вклучува набавка на информатичка опрема и нејзино вмрежување, која ќе чини околу 160 илјади евра. Потоа опремување и модернизација во АРМ, што вклучува набавка на нови оружени системи и осовременување на постојните, за што ќе се потрошат 5,5 милиони евра.
За интеграцијата во НАТО, која предвидува набавка на нова опрема компатибилна со стандардите на Алијансата, од буџетот на Министерството за одбрана ќе бидат издвоени 4,7 милиони евра.
Со какво оружје и опрема располага АРМ
Исклучувањето на Република Македонија од ембаргото за увоз и извоз на оружје на Обединетите нации, во 1996 година ја наметна потребата од опремување на АРМ со современо вооружување и воена техника. Во услови на ограничени финансиски можности, Република Македонија во периодот помеѓу 1992 и 2000 година набави одредени количества оружје и воена опрема. Во тој период АРМ проблемот со недостиг на скапо современо оружје и воена опрема го решаваше низ донации и поволни аранжмани од земјите-членки на НАТО и други пријателски држави. Воените судири што ја зафатија Република Македонија пред 11 години ја принудија нашата земја и покрај лошата економска состојба да пристапи кон набавка на сето оружје и воена опрема што недостигаа.
Копнената војска на АРМ денес поседува повеќе од 300 борбени возила: повеќе од 20 тенка Т-55 и Т-72, 11 борбени возила на пешадијата БМП-2, повеќе од 200 оклопни транспортери ТМ-170 хермелин, БТР-70, БТР-80, М-113 и леонидас.
Армиската македонска артилерија може да се пофали со фактот дека поседува повеќецевни ракетно-лансирни системи БМ-21 град (122 мм) и М-63 пламен (128 мм), 108 хаубици Д-30 (122 мм), 36 хаубици М101А1 (105 мм), ридски топови Б-1 (76 мм), бесповлечни топови М-60 (82 мм) и минофрлачи со калибар 60 мм, 82 мм и 120 мм.
Военото воздухопловство и противвоздушната одбрана на АРМ поседуваат четири борбени авиони Су-25 (од Украина), 6 школски авиони злин-242Л, 12 борбени хеликоптери Ми-24В/К, 4 борбено-транспортни хеликоптери Ми-8МТ, 3 транспортни хеликоптери Ми-17 и два повеќенаменски хеликоптери УХ-1Х хјуи.
Единиците за противвоздушна одбрана се опремени со мобилни системи за противвоздушна одбрана стрела-10М, преносни системи за противвоздушна одбрана игла-1 и стрела-2М, како и со противавионски топови со калибар од 20 мм и 40 мм.
http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=9312853181&id=9&prilog=0&setIzdanie=22670
