Скопје бие битка со Виена и со Брисел за нова Казабланка
Милитантните исламисти во регионот и нерешените државни спорови околу Косово, Босна и Македонија го прават Балканот елдорадо за светските шпиони. Виена и Брисел во последно време се европските разузнавачки центри од каде што дејствуваат западните тајни служби насочени кон Балканот, но Скопје од почетокот на 1990-тите години до денес не престанува да биде балканско разузнавачко дувло
Сите позначајни држави од регионот и светот ја зајакнуваат својата разузнавачка активност во Македонија
СВЕТСКИТЕ ШПИОНИ ГО ДЕМНАТ БАЛКАНОТ
Преговорите за Косово меѓу Белград и Приштина, дипломатската битка за името на Грција и Македонија, радикалните исламисти во Босна, енергетските коридори од Русија и Блискиот Исток кон Европа - гасоводите и нафтоводите, заедно со лошото минато од граѓанските војни, се предусловите што прават Балканот да биде дел од светот што е најгусто „населен“ со разузнавачи и шпиони на големите суперсили.
Софија во текот на деведесеттите години од минатиот век и Скопје пред и за време на косовската војна, а особено по изградбата на американската амбасада во главниот град на Македонија, се центрите каде што странските разузнавачки служби, американската ЦИА, германската БНД, но и израелската МОСАД и руската СВР, ги разместуваа своите агенти. Но, според безбедносните аналитичари, главниот град на Австрија, Виена, познат од Студената војна како елдорадо за шпиони, како и центарот на ЕУ, Брисел, поради својата географска и геополитичка позиција, во последно време исто така добиваат на значење во безбедносно-разузнавачка смисла.
Поводот за потсетување на старо-новите шпионски игри меѓу Истокот и Западот е отрезнувањето на светската јавност по скандалот со разоткривањето на работата на американските служби од страна на 29-годишниот оперативец на Националната безбедносна агенција (НСА), Едвард Сноуден.
Скопје како шпионско елдорадо
- Скопје од пред неколку месеци личи на Казабланка од пред Втората светска војна. Дали ова значи дека се насетува потенцијална турбуленција во регионот или во прашање е подобната „клима“ за работа на многубројните разузнавачи од сите земји, ќе покаже времето. Ова за црногорскиот дневен весник „Дан“ го тврди поранешниот разузнавач, а сега редовен професор на Факултетот за безбедност во Скопје Иван Бабамовски.
Според него, сите позначајни држави од регионот и светот ја зајакнуваат својата разузнавачка активност во Македонија и во нејзиниот главен град, пред сè затоа што во Македонија активно дејствуваат мешетари на многу исламски земји, а на боиштата во Авганистан, Сирија, Ирак, Либан и во други земји каде што се чувствуваат последиците на Арапската пролет има и доброволци од Македонија.
Професорот Бабамовски за подгоричкиот медиум зборува дека во Македонија тукашните безбедносни служби премногу се зафатени со внатрешната политика и ги затвораат очите пред оваа опасност, а одбраната им ја препуштаат на странските служби.
- Целата политичко-безбедносна ситуација во Македонија и опкружувањето е интересна тема за опсервација и на другите разузнавачки служби, не само од аголот на исламските екстремистички групи, туку и генерално, поради многуте нерешени проблеми со соседите. Така, Грците ги шпионираат Македонците и Албанците; Албанците - Србите; Србите - Бугарите и Албанците; Бугарите - Турците; Турците - Грците..., а Американците сите по ред - тврди професорот Бабамовски за црногорскиот весник „Дан“.
Извори на „Нова Македонија“ во македонското контраразузнавање тврдат дека македонските безбедносно-разузнавачки служби последниве години остваруваат извонредна соработка со американската централна разузнавачка агенција ЦИА, која има своја база и во Бондстил на Косово, но и функционално одделение во Македонија, особено за акции против исламски милитаристи стационирани на Косово, за што Американците ни биле многу благодарни.
Универзитетскиот професор Томе Батковски вели дека по распадот на поранешната СФРЈ и почнувањето на процесите на создавање независни и суверени држави во дотогашните републики, разбирлив беше многу изразениот интерес на разузнавачките служби за исходот на почнатата транзиција насочен кон политички плурализам и нивно државно осамостојување.
- Значи, зголемениот разузнавачки интерес не беше насочен само спрема Македонија туку кон сите поранешни федерални членки на СФРЈ. Оттаму, оценката дека во тој период Македонија била елдорадо за странските разузнавачи, сметам дека е претерана и не може да издржи сериозна критика - дециден е експертот.
Батковски смета дека во овој период безбедносно-контраразузнавачкиот и разузнавачкиот сегмент на Македонија биле воспоставени и регуларно со соработка со службите од областа на разузнавањето и безбедноста во Европа и светот, пред сѐ, со САД.
- Кога говориме за оваа ситуација мора да сме свесни и да го имаме во вид и скоро завршениот процес на интеграција во НАТО и во ЕУ, што подразбира и постигнато многу високо ниво на компатибилност на институциите од сферите на разузнавањето, безбедноста и контраразузнавањето - појаснува професорот.
Според него, Македонија е пред вратите на ЕУ и на НАТО, па во тие рамки треба да се согледуваат и нејзините стратегиски цели и интереси, односно тоа подразбира и многу тесно вклопување на разузнавачката и безбедносната дејност на институциите од државата со оние од ЕУ и од НАТО.
Виена го шпионирала Белград
Шпионската афера со Сноуден била појдовна точка што минатата недела ги натерала и белградските новинари на „Политика“ да стигнат до заклучоци дека целата разузнавачка активност во регионот, за сметка на големите сили, а пред се на Америка, всушност била вршена во Виена.
Весникот тврди дека воено неутралната разузнавачка служба на Австрија подолг период ги надгледувала комуникациите на Србија по налог на Вашингтон, а резултатите од шпионирањето ги испраќала во регионалниот центар на НСА.
- Австриските електронски уши може да ги забележат сите комуникации од Приштина до Белград без никаков проблем (тука броејќи ги телефонските разговори и разните форми на интернет-врски) - ова за весникот го тврди неименуван полковник во воено-разузнавачката австриска служба.
Српскиот весник во својата анализа пишува дека токму оваа работа на виенските разузнавачи е сосема очекувана, бидејќи САД никогаш не прекинале да ги користат своите разузнавачки центри распоредени во Данска, Германија, Австрија и во Италија, кои се насочени кон земјите што некогаш беа зад железната завеса.
- Повеќе од 20 години по завршувањето на Студената војна и падот на Берлинскиот ѕид, кој политички и идеолошки ја делеше Европа, разузнавањето продолжува да дејствува во „заднината“ на некогашните непријатели Русија и САД, но и на европска почва, при што Виена беше и останува обележана како шпионски центар - забележува Би-би-си во свој телевизиски прилог.
Британскиот медиум објаснува зошто токму во австрискиот главен град се вршат сите овие активности на светските разузнавачи.
- Сите безбедносни служби и агенции што имаа свои оперативци во Виена за време на Студената војна, и сега се присутни и дејствуваат во градот - тврди за медиумот Сигфрид Бер, раководител на австрискиот центар за разузнавање, пропаганда и безбедносни студии.
Бабамовски во изјава за Би-би-си, тој посочува дека времето на непријателство, недоверба и на меѓусебно шпионирање е веќе две децении поминато, но и во овој момент во австрискиот главен град има меѓу три и четири илјади разузнавачи и информатори.
- Повеќето од нив се вклучени во економската и во технолошката шпионажа, затоа што политичкото разузнавање стана помалку важно, иако не е целосно исклучено од интересот на оперативците на разни агенции - рекол Бер.
Австриската престолнина станала шпионски центар, прв по завршувањето на Првата светска војна и распаѓањето на австроунгарската монархија, а особено во времето меѓу двете светски војни. По завршувањето на Втората светска војна австрискиот главен град беше полн со војници на сојузничките сили, победнички во војната, кои по 1955 година, кога Австрија прогласи неутралност, заминаа, но оставија разузнавачи што требаше да ја надгледуваат „другата страна“.
По чехословачките настани од 1968 година (воената интервенција на СССР), Виена одново стана место каде што се среќаваа и се судираа тогашниот Запад и Исток, што заврши сосема по падот на комунизмот во Европа. Сегашното расчистување на најновиот шпионски скандал меѓу САД и Русија, прв по завршувањето на Студената војна, во Виена покажува дека овој град и понатаму е разузнавачка раскрсница, тврди Би-би-си.
Брисел е новиот центар
Последниве децении, пак, Брисел го презема приматот на Виена и тој сега стана главен град на светската шпионажа, вклучувајќи ја и онаа што ја спроведуваат „пријателските“ или „непријателските“ земји. Ова е заклучокот на добро документираната книга на фламанскиот новинар Кристоф Клерикс за тајните служби во „главниот град на Европа“.
Според Клерикс, Брисел е важен поради својата позиција, но и поради присутноста на НАТО, европските институции и на многу компании што се занимаваат со оружје и со висока технологија, како што е вселенската индустрија. Тоа „главниот град на Европа“ го прави идеално игралиште за тајните служби, пренесува Јутарњи.хр. „Се разбира, тие агенти работат во тајност и се чини дека сѐ повеќе се затскриваат зад фасадите на новинари, дипломати, лобисти и преведувачи“, рекол Клерикс (30), додавајќи дека Белгија станала магнет за шпиони во 1960-тите години, кога НАТО од Франција се пресели во Брисел.
САД и Русија за Балканот „војувале“ преку Софија
Во деведесеттите години на минатиот век, Софија се претвори во балкански центар на тајните служби на САД и на Русија, а ЦИА уште во 1993 година ја преместила својата регионална канцеларија во главниот град на Бугарија. Последните години, пак, Москва го зголемила бројот на тајните агенти во Софија. До ваков заклучок доаѓа тиражниот бугарски весник „24 часа“, во пошироката анализа на оваа тема.
Приближно исти констатации извлекува и дневникот „Монитор“, но тој вели дека можеби оваа констатација важела во осумдесеттите и почетокот на деведесеттите години од минатиот век, но не и сега. Според весникот, сега тоа веќе не е така и разузнавачите одамна биле преселени од Софија во Белград, пред да почне војната во Косово.
Според весникот, во минатото САД ја избрале Софија за свој центар зашто оттука можеле добро да ги следат не само Југославија и Балканот туку и Русија, Кавказ и каспискиот регион.
Повикувајќи се на бивши вработени во бугарското контраразузнавање, весникот тврди дека САД во почетокот на 1990-тите години во својата амбасада во Софија донеле специјална апаратура тешка 60 тони. Во неа бил сместен и еден од трите технички центри на ЦИА што се наоѓале во Бугарија. Од него се следеле Србија, Косово, Албанија, Босна и Херцеговина и други држави. Вториот центар се наоѓал во Американскиот универзитет во Благоевград, а третиот во Американскиот колеџ во Симеоново, во непосредна близина на главниот град.
Бугарскиот медиум пишува дека, парирајќи му на американското разузнавање, Русите својот центар го сместиле во подземјето на Амбасадата во Софија и истовремено го зголемиле бројот на вработените во амбасадата за кои се верувало дека се разузнавачи.
Воено-политичкиот аналитичар од Белград Мирослав Лазански вели дека секој српски или, пак, дури и балкански политичар треба самиот да извлече поука од случајот „Сноуден“, а таа е дека мора да е свесен оти од моментот кога тој ќе стапне во Брисел тамошните меѓународни организации однапред знаат зошто тој дошол таму и како е подготвен политички да се бори за проблемите што ја засегаат неговата земја.
- Она што мене ме загрижува во целата ситуација е фактот дека иако сме свесни оти живееме во ера на светска шпионажа на големите сили, ние самите (Балканците) не преземаме ништо за да се заштитиме во моменти кога практично се бијат политичките битки во Брисел за секоја земја поединечно - објаснува Лазански.
Амбасадата на САД во Скопје - бастион на ЦИА
„Новиот американски разузнавачки центар во Скопје ќе биде вклучен во мрежата со воената база Бондстил кај Урошевац во Косово, како и со базата Авиано во Италија“, пишуваше белградскиот весник „Вечерње новости“ пред пет години за време на изградбата на дипломатското претставништво на САД во Македонија.
Според весникот, во истакнатиот бастион, кој личи повеќе на воена база отколку на претставништво, најмоќната држава во светот инвестира 80 милиони долари, а внатре ќе бидат ангажирани околу 300 дипломати и „пратени“ функционери.
Повикувајќи се на дипломатски извори, „Вечерње новости“ тогаш објави дека во новиот комплекс на американското претставништво во Скопје ќе биде преместен разузнавачкиот центар што дотогаш дејствувал во Атина.
http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=73013833193&id=9&prilog=0&setIzdanie=22941
