Балкански земји печалат продавајќи оружје и муниција?Доколку се проследат вестите на глобалните медиумски куќи, лесно може да се заклучи дека големите сили своеволно продаваат оружје каде сакаат и кому сакаат. За жал, сѐ поверојатно е дека овој тренд е префрлен и на Балканот, каде што медиумите често пишуваат дека некои земји не ја почитуваат одредбата на меѓународната заедница и го продаваат своето оружје на црниот пазар
НЕ СЕ ПОЧИТУВА ДОГОВОРЕНОТО ВО ОБЕДИНЕТИТЕ НАЦИИ
Цели две години, од 2013-та досега, во сила е меѓународниот договор за регулирање трговија со оружје, кој беше изгласан во седиштето на ОН. Токму овој документ, на кој се работело од 2006-та, требаше во светот да се внесе ред и поредок во секогаш проблематичната област на меѓународната трговија со конвенционално воено оружје. За неговото донесување пред две години беа 154 земји, а против се изјаснија Сирија, Северна Кореја и Иран, додека воздржани беа 23 држави, меѓу кои најголемите производители - САД, Русија, Кина, Египет и Индија.
Со договорот државите, меѓу другото, се обврзуваат да дадат гаранции дека нивното оружје нема да стигне во погрешни раце и во земји во кои во моментот беснее конфликт или војна. Меѓународниот договор строго забранува продажба на оружја од категориите: борбени оклопни возила, артилерија, борбени авиони и хеликоптери, борбени бродови и ракети, како и ситно оружје, особено формациско автоматско оружје, проследено со муниција за него и резервни делови за системите за вооружување.
Според ОН, договорот е начин да се воспостави контролен систем за земјите што продаваат оружје, но, за жал, тој истовремено не предвидува и санкции за тие што би ги прекршиле правилата на документот.
Сепак, доколку се проследат вестите на глобалните медиумски куќи, лесно ќе излезе на површина фактот дека оваа меѓународна определба очигледно не важи за големите сили што своеволно продаваат оружје каде сакаат и кому сакаат. За жал, сѐ поверојатно е дека овој тренд е префрлен и кај земји од Балканот, кои, според медиумите, исто така не ја почитуваат одредбата на меѓународната заедница и го продаваат своето оружје каде што ќе стигнат.
Последен пример во регионот за вакво случување беше Босна и Херцеговина. Имено, земјата пред неколку месеци не успеа да ѝ го продаде своето оружје на Украина, судејќи според пишувањата на руските медиуми, единствено поради острата интервенција на московската дипломатија.
МУНИЦИЈАТА ВО НАПАДОТ НА „ШАРЛИ ЕБДО“ Е ОД БАЛКАНОТ
Рускиот новински портал „Владивасток њуз“ пишува дека иако пропаднала босанската зделка во Украина, оваа балканска земја и натаму нелегално го извезува своето оружје насекаде во светот, а најголем бизнис-партнер ѝ била Исламската држава на Блискиот Исток. Медиумот истакнува дека доказ за оваа нелегална продажба се неодамнешните терористички напади на радикалните исламисти врз редакција на неделникот „Шарли ебдо“, во Париз, каде што, според овој медиум, на една од чаурите испукани од браќата Шерид и Саид Куаши во Франција бил забележан натписот „ИК коњиц 1986“, а тоа е скратеница за босанската фабрика „Игман Коњиц“. Овие пишувања на рускиот медиум не се нешто ново за Балканот, вакви и слични обвинувања досега честопати беа насочени и кон другите земји од овој регион.
Слично како БиХ, и Хрватска неодамна беше посочена дека ѝ продала оружје и воена технологија на една од завојуваните страни во Сирија.
Хрватскиот портал „Индекс“ неодамна ја пренесе сторијата на Мајкл Вајс, аналитичар на порталот „Хау“, интернет-медиум на англиски јазик специјализиран за проблематиката на Блискиот Исток, во која тврдеше дека завојуваните страни во Сирија користат четири нови вида оружје: автоматска пушка „М60“, ракетни фрлачи „М79“, „РПГ-22“ и „милкор МГЛ/РБГ-6“. Според него, овие четири типа оружје се произведувале во Југославија, а во моментов единствено ги користела хрватската војска.
Аналитичарот тврди дека оружјата биле произведени во 1990 или 1991 година и засега не било познато на кој начин Сиријците дошле до новото оружје, но тој претпоставува дека тоа им било прошверцувано од Хрватска.
Вајс во својот текст истакнува и дека Хрватска има директни интереси во Сирија, во облик на нафтените полиња на рафинеријата „Ина“, кои поради војната ја чинат хрватската држава стотици милиони евра загуби.
Според американскиот весник „Ворлд трибјун“, радикалната група Исламска држава добивала оружје од земји од поранешниот Источен блок.
Според нив, исламистичката мрежа купувала противтенковски оружја, ракети, минофрлачи, заштитна облека и опрема за бандаж од европските земји. Оружје и опрема биле испраќани од поранешни советски земји како Бугарија, Албанија, Романија и Унгарија.
МОСКВА ОБВИНУВАШЕ ЗА НЕЛЕГАЛНА ПРОДАЖБА
Претходно, пак, во 2008-та, во екот на руско-грузискиот конфликт, Москва на сличен начин како сега со БиХ ги обвини сите балкански држави без исклучок, со посебен акцент на оние од поранешна Југославија, дека ѝ продавале оружје на грузиската армија.
Тогаш рускиот генерал Анатолиј Ноговицкин, кој беше шеф на Генералштабот на руската армија, на прес-конференција во Москва ги обвини сите балкански земји и оние од Источна Европа, дека нелегално го снабдувале Тбилиси со оружје.
Во соопштението на руското министерство од тоа време стоеше дека биле пронајдени автомати „калашњиков“, произведени во фабриката „Застава“ во Крагуевац, кои биле користени во нападите врз руските војници во Јужна Осетија.
Руските воени претставници ги предупредија поранешните републики оти Грузијците соборувале руски хеликоптери со т.н. стрели произведени во некогашните фабрики на ЈНА.
По овие обвинувања од руска страна, претставниците на министерствата за одбрана на сите земји, вклучувајќи ја и нашата, ги демантираа информациите дека ѝ продавале оружје на Грузија.
Профитот е помоќен од меѓународните институции
Воено-политичкиот аналитичар Јордан Тасев вели дека ситуацијата во светот, а со тоа и на Балканот, е таква каква што е, бидејќи, за жал, сѐ уште не постои ефективен начин целосно да се запре, условно кажано, неморалната или нелегалната продажба на оружје.
- По завршетокот на Студената војна, како и по распадот на СФРЈ, остана големо количество воено наследство, а државите од Балканот сега располагаат со огромни количества оружје, од лесно формациско до најтешко вооружување - вели аналитичарот. Тој објаснува дека овие системи се скапи за одржување и непотребни (поради членството во НАТО), па нормално е државите да имаат тенденција да се ослободат од нив.
Тасев објаснува дека има неколку причини зошто не постои добра меѓународна контрола на процесот на продажба со оружје, а тоа се слабите меѓународни институции и огромната можност за збогатување од овој бизнис.
- За контролирање на овие процеси, Обединетите нации имаат посебни комисии, кои се ставени само на хартија, а ако се погледне ситуацијата во светот на ова поле, се чини дека практично и нема ефективен начин целосно да се запре оваа продажба - заклучува Тасев.
http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=22415176406&id=9&setIzdanie=23404 
