Да се врати отслужувањето на редовната воена обврска во АРМ
Одбележувањето на 21 годишнината од основањето на АРМ помина во прилично политичко сплотена атмосфера во која претседателот Иванов, генерал-потполковникот Котески и министерот Џафери имаа сплотени визии за иднината на АРМ.
Kако и да е, еден ден пред тоа министерот Џафери со делегација која е дел од Владата на РМ го посетија споменикот на паднати албански херои од 2001 и им одадоа почести на истите.
Медиумите во поголем дел не обратија внимание на овој чин, но чувството дека албанските политички партии во континуитетт ги минираат меѓуетничките односи во земјава е перманентен. Отука се поставува прашањето, кои се приоритетните безбедносни ризици кои Македонија треба да ги менаџира и дали Армијата на Македонија е подготвена да се справи со следниот безбедносен ризик кој претстојува?
Во денешниов Балкански безбедносен склоп трендот на проширување на НАТО и на ЕУ, рамковниот договор и неговата имплементација дефинитивно ги релаксира безбедносните ризици, но ризиците за Македонија остануваат. Нерешените спорови со соседите, трговијата со луѓе и дрога, исламскиот фундаментализам, оспорувањето на Косово од страна на Србија, албанскиот екстремизам се реална опасност за безбедноста на Македонија. Од сите безбедносни ризици, албанскиот екстремизам како и оспорувањето на Косово се најголема закана кон македонскиот суверенитет, интегритет и слободата на граѓаните на РМ.
Овој безбедносен ризик е една темпирана бомба која ќе тлее долго време над сите нас и кој нема да биде решен со политички средства. Напротив, кога поволните услови ќе бидат исполнети овој ризик ќе пламне многу брзо и ќе се прошири брзо на просторот на Косово и Македонија, слично како на нешто што веќе сме виделе.
Сегашните услови не се поволни за вакво сценарио, САД и Брисел јавно им дадоа порака на Тирана да се откаже од големоалбанските аспирации и се нуди т.н. Европска перспектива на која сите народи на Балканот работат.
Тоа може да се случи во услови на т.н. повер вакум т.е. со повлекувањето на САД од овие територии заради икс причини или пак во услови на драстично опаѓање на подршката на албанските позиции од страна на САД. Ваквиот чин ќе предизвика нарушување на консталациите на моќ на Балканот кои ќе бидат искористени за реконфигурација на моќта на Балканот.
ЕУ, заради својата поделеност кон ова прашање и заради начинот кој носи одлуки, со едногласно мнозинство на сите земји членки, колку и да изгледа економски или пак воено силна, нема да има значително влијание за да може да влијае на ваквото сценарио.
Во овој контекст, европскиот сон што им се сервира на народите на Балканот е еден дистантен мираж кој е многу сладок, идеолоризиран, мирен и просперитетен, меѓутоа под вакви услови ако нешто не се промени внатре во ЕУ, сепак недостапен.
Задача и цел на АРМ треба да биде да се справи со можните конфликти кои произлегуваат од овие ризици.
На хартија, АРМ во својата структура на одбрана ова и го кажува, меѓутоа за постигнување на оваа цел АРМ се придржува кон стратешки определби како, политичка и економска интеграција во ЕУ, интеграција во системите на НАТО, ОБСЕ, ЕУ итд. На последно место е организирање на сопствен одбранбен систем.
АРМ во својата стратешка определба повеќе се потпира на колективниот начин на одбрана, а го занемарува иднивидуалниот.
Ваквиот пристап на систем на одбрана не ја гарантира зацртаната цел на безбедносна политика на Република Македонија, а тоа е да ја гарантира независноста и територијалниот интегритет на државата.
Ниту еден меѓународен политички, ниту пак воен сојуз не може да биде гарант за нашата нестабилност и кршливост. Никој надвор од нашава земја не може да биде гарант за нашата внатрешна безбедност. Таа задача е втемелена во уставот, законите, рамковниот договор, институционалната поставеност, мултипартискиот систем, владеење на правото, заложбите за мултиетнички живот... Но во контитнуитет ние гледаме минирање на соживотот од страна на албанските партии и флагрантно кршење на законите, во чие дефинирање и тие учествуваа. Во вакви услови на перманентни поголеми или помали тензични меѓуетнички релации и нестабилно опркужување, Армијата на Република Македонија мора да има јасен концепт за сопствен одбранбен систем кој ќе одговори на претпоставените ризици.
Да претпоставиме, хипотетичко сценарио, каде што САД политички го напушта овој Балкански простор, а македонски екстремни Албанци заземат политичка партија и на местата каде што се вее албанско знаме во Македонија бараат слободна територија. Потпомогнати од своите браќа од Косово и Албанија екстремистите кои бројат 4 и пол илјади извршуваат герилски напади на институциите на РМ, полициските снаги и во заложништво држат локално македонско население. Парламентот гласа воена состојба и ја активира АРМ за одбрана на суверинетот.
Каква Армија би имале на располагање политичките лидери на РМ под овие услови?
АРМ е професионална војска која брои 7.130 од кои 3.729 се војници. Институцијата е етнички поделена и во најмала рака слабо опремена. Не навлегувам во нивото на професионалност, политичка поделеност и моралот. 1.334 се албанци. Во услови на меѓуетнички конфликт овие придадници на АРМ ќе бидат проблем. Некои ќе дездертираат како сегашниов министер за одбрана во време на 2001, некои ќе се пасивизираат, а некои ќе дејствуваат субверзивно, шпионски поткопувајќи ја војската. Така да АРМ може да смета на 5.796 за да се одбрани од 4 и пол илјади екстремисти. На помош да биде армиската резерва која треба да брои 1.800 луѓе која се надевам би требало да се оформи до 2015, кое не е доволно.
Оваа бројка на војска е мала за да се справи со ваков безбедносен ризик знаејќи дека е потребна три пати поголема бројка на воена сила за успешно се справи со ваков ризик.
Алтернатива е Армијата да црпи човечка воена сила од народот. Но за жал нашата армија ќе нема можност на вакво сценарио, новите генерации не служат воен рок, не се во состојба да земат пушка во рака и да ја бранат татковината. Ова ја остава нашата армија немоќна да се справи со ваков безбедносен ризик, а нашите политичари ќе ја немаат можноста воено да ги поразат бунтовниците, а со тоа и да наметнат поволен демократски политички договор.
Следниот можен меѓуетнички конфликт со слични размери како од 2001 ќе нанесе тежок удар врз нашата земја кој нашата армија нема да може да го менаџира доколку постои политичка подршка за такво нешто. Затоа македонскиот блок во парламентот мора да го измени законот за АРМ и да дозволи враќање на служење на воениот рок.
Сашо Маневски
http://www.mkd.mk/kolumni/da-se-vrati-otsluzhuvanjeto-na-redovnata-voena-obvrska-vo-arm
